Sử Dụng Nhiều Đồng Đỏ Trong Nông Nghiệp: Lợi Thì Có Lợi Nhưng Răng Chẳng Còn
1. Tích lũy đồng trong đất
- Đồng là kim loại nặng, khó phân hủy và dễ tích tụ trong tầng canh tác.
- Khi sử dụng quá liều, ion Cu⁺ và Cu²⁺ từ đồng đỏ sẽ tích tụ dần theo thời gian, làm tăng độc tính trong đất.
- Các nghiên cứu (Giller et al., 1998) cho thấy khi nồng độ Cu vượt ngưỡng 100 mg/kg đất, nhiều vi sinh vật có ích bắt đầu bị ức chế.
2. Suy giảm hệ vi sinh vật có lợi
- Đồng có khả năng ức chế enzym và phá hủy màng tế bào vi khuẩn, kể cả vi khuẩn có lợi như Rhizobium, Azospirillum, Bacillus subtilis – vốn đóng vai trò quan trọng trong cố định đạm, phân giải lân, điều hòa sinh trưởng cây.
- Tác động này làm giảm khả năng tự phục hồi hệ sinh thái đất, ảnh hưởng đến độ màu mỡ tự nhiên.
3. Ô nhiễm nguồn nước
- Lượng Cu dư thừa có thể bị rửa trôi xuống sông suối, ao hồ, đặc biệt khi có mưa sau phun thuốc.
- Trong môi trường nước, Cu có thể gây độc cho động vật thủy sinh, đặc biệt là cá, tôm và sinh vật phù du.
- Theo WHO, ngưỡng an toàn của Cu trong nước uống là 2 mg/L; vượt quá ngưỡng này có thể gây ngộ độc cấp tính cho động vật và con người.
4. Ngộ độc cây trồng (phytotoxicity)
- Khi phun quá liều, đồng có thể gây cháy lá, ức chế quang hợp, đặc biệt trên cây có lá non, mỏng (như rau, cam quýt, hoa lan).
- Đồng tích lũy ở rễ còn có thể gây rối loạn hấp thu vi lượng như Zn, Fe, Mn – dẫn đến mất cân bằng dinh dưỡng.
5. Ảnh hưởng lâu dài đến canh tác
- Nhiều vùng trồng cây lâu năm (như nho, cà phê, cam) ở châu Âu, sau 20–30 năm sử dụng thuốc đồng liên tục đã ghi nhận tình trạng "đất chết", khó trồng lại nếu không xử lý đất triệt để.
- Tại Pháp, Đức, Tây Ban Nha – đồng đã bị quy định giới hạn sử dụng tối đa là 4–6 kg Cu/ha/năm để hạn chế tác động môi trường.
Kết luận
Dù Cuprous Oxide là hoạt chất hiệu quả và tương đối an toàn khi sử dụng đúng liều lượng, nhưng nếu lạm dụng hoặc dùng sai cách, nó có thể gây ra tác động tiêu cực nghiêm trọng và kéo dài đến đất, nước, vi sinh vật và cây trồng. Vì vậy, nông dân cần:
- Tuân thủ liều khuyến cáo của nhà sản xuất.
- Luân phiên hoạt chất, không phụ thuộc hoàn toàn vào thuốc đồng.
- Tăng cường sử dụng chế phẩm sinh học để hỗ trợ kiểm soát bệnh hại, giảm áp lực dùng thuốc hóa học.
